- Γυναικολογικό Υπερηχογράφημα
- Υπερηχογράφημα 1ου Τριμήνου
- Υπερηχογράφημα 2ου Τριμήνου κύησης
- Υπερηχογράφημα 3ου Τριμήνου κύησης
Πρόκειται για μια απεικονιστική εξέταση με τη οποία ελέγχουμε τη ανατομία της μήτρας, την θέση, την μορφολογία, τις διαστάσεις της και των εξαρτημάτων της (σάλπιγγες και ωοθήκες) και γίνεται συνήθως διακολπικά με κενή την ουροδόχο κύστη γιατί η διακολπική οδός προσφέρει καλύτερη απεικόνιση .
Με την εξέταση αυτή μπορούμε να διαγνώσουμε παθολογικές καταστάσεις της μήτρας (όπως τα ινομυώματα) και να παρακολουθήσουμε την εξέλιξη τους, μάζες ωοθηκών και παθήσεις του ενδομητρίου (του εσωτερικού στρώματος της μήτρας). μπορούμε επίσης να παρακολουθήσουμε τη ωρίμανση των ωοθυλακίων σε γυναίκες που αντιμετωπίζουν προβλήματα γονιμότητας ή υποβάλλονται σε πρόκληση ωορρηξίας.
Στο γυναικολογικό υπερηχογράφημα μπορεί να χρειαστεί να εξεταστεί η αιματική ροη σε συγκεκριμένα όργανα (όπως οι ωοθήκες σε περίπτωση κύστης) με το ειδικό έγχρωμο υπερηχογράφημα Doppler, όπου η εξέταση αυτή μας βοηθάει να εντοπίσουμε τους πιο ύποπτους για κακοήθεια όγκους.
Σε περιπτώσεις όπου απαιτείται υπάρχει δυνατότητα τρισδιάστατης απεικόνισης (3D) η οποία προσφέρει πληροφορίες για συγγενείς ανωμαλίες της μήτρας (όπως δίκερως μήτρα) και παθήσεις του ενδομητρίου (όπως πολύποδες).
Αυχενική διαφάνεια
Η υπερηχογραφική εμφάνιση της υποδόριας συσσώρευσης υγρού πίσω από τον εμβρυϊκό αυχένα ορίζεται ως αυχενική διαφάνεια και υπάρχει σε όλα τα έμβρυα. Η ιδανική ηλικία κύησης για την μέτρηση της αυχενικής διαφάνειας είναι μεταξύ 11 και 13 εβδομάδων και 6 ημερών και το ελάχιστο κεφαλουραίο μήκος θα πρέπει να είναι 45 mm και το μέγιστο 84 mm. Όσο μεγαλύτερη είναι η αυχενική διαφάνεια τόσο μεγαλύτερος γίνεται ο κίνδυνος για χρωμοσωμικές ανωμαλίες. Αντιθέτως, όσο μικρότερη είναι η μέτρηση της αυχενικής διαφάνειας τόσο μικρότερος ο κίνδυνος.
Σκοπός του υπερηχογραφήματος είναι:
Να προσδιορίσουμε με ακρίβεια την ηλικία της κύησης:
Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για γυναίκες που δε θυμούνται την τελευταία τους περίοδο, έχουν άστατους κύκλους ή συνέλαβαν κατά το θηλασμό ή σύντομα μετά τη διακοπή του. Μετρώντας το κεφαλοουριαίο μήκος του εμβρύου (CRL) υπολογίζουμε με ακρίβεια την ηλικία κύησης και προσδιορίζουμε την πιθανή ημερομηνία τοκετού.
Να διαγνώσουμε πολύδυμη κύηση και να προσδιορίσουμε το είδος της:
Περίπου 2% από τις κυήσεις που προκύπτουν από αυτόματη σύλληψη και 10% αυτών που προκύπτουν μετά από μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι πολύδυμες. Το υπερηχογράφημα μπορεί να εξακριβώσει εάν τα έμβρυα αναπτύσσονται φυσιολογικά
Να διαγνώσουμε σημαντικές ανωμαλίες του εμβρύου:
Σε περίπου 1% των κυήσεων το έμβρυο έχει κάποια σημαντική συγγενή ανωμαλία, και μερικές από αυτές μπορεί να διαγνωστούν στο 1ο τρίμηνο, δίνοντάς μας τη δυνατότητα να ενημερώσουμε τους γονείς. Πιο λεπτομερής έλεγχος της ανατομίας γίνεται στις 20-24 εβδομάδες στο υπερηχογράφημα β-επιπέδου.
Να υπολογίσουμε την πιθανότητα για σύνδρομο Down και άλλες χρωμοσωμικές ανωμαλίες
Όλες οι γυναίκες, ανεξάρτητα από την ηλικία τους, έχουν κάποια πιθανότητα να αποκτήσουν παιδί με χρωμοσωμική ανωμαλία, όπως το σύνδρομο Down και αυτή η πιθανότητα αυξάνει καθώς αυξάνει η ηλικία της γυναίκας. Κάθε μητέρα ξεκινά με βάση την ηλικία της και την ηλικία της κύησης με έναν προϋπάρχοντα κίνδυνο. Ο κίνδυνος αυτός τροποποιείται μετά την υπερηχογραφική εξέταση συγκεκριμένων δεικτών. Μετά την εξέταση δίνεται σε κάθε έγκυο ο εξατομικευμένος τροποποιημένος κίνδυνος χρωμοσωμικών ανωμαλιών.
Για τον υπολογισμό του κινδύνου αυτού λαμβάνονται υπ’όψιν οι εξής παράμετροι:
- Η ηλικία της εγκύου
- Η αυχενική διαφάνεια (συλλογή υγρού που υπάρχει πίσω από των αυχένα όλων των εμβρύων). Όσο μεγαλύτερη είναι η αυχενική διαφάνεια, τόσο μεγαλύτερη είναι και η πιθανότητα χρωμοσωμικής ανωμαλίας.
- Η παρουσία ή η απουσία του ρινικού οστού
- Η ροή στην τριγλώχινα βαλβίδα της καρδιάς του εμβρύου
- Η ροή στο φλεβώδη πόρο
- Η παρουσία ανατομικών ανωμαλιών στο έμβρυο
- Ο καρδιακός ρυθμός του εμβρύου
- Τα επίπεδα των ορμονών free β-HCG (ελεύθερη χοριακή γοναδοτροπίνη) και PAPP-A στο αίμα της εγκύου
Να προσδιορίσουμε την πιθανότητα πρόωρου τοκετού:
Η υπερηχογραφική εκτίμηση του μήκους του τραχήλου τόσο σε γυναίκες υψηλού κινδύνου όσο και σε χαμηλού παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόβλεψη και αντιμετώπιση παθολογικών καταστάσεων. Στις περιπτώσεις που υπάρχει προηγούμενο ιστορικό πρόωρου τοκετού ή κωνοειδούς εκτομής του τραχήλου, ανάλογα με τα αποτελέσματα της μέτρησης, αποφασίζεται η μετέπειτα θεραπευτική προσέγγιση, χειρουργική ή συντηρητική, σε συνεργασία με το θεράποντα ιατρό.
Να προσδιορίσουμε την πιθανότητα προεκλαμψίας και ενδομήτριας καθυστέρησης ανάπτυξης:
Αυτό γίνεται με μέτρηση της ροής στα μητριαία αγγεία για τον έλεγχο της αιμάτωσης του πλακούντα.
ΙΙ επιπέδου ή Β΄ επιπέδου
Το υπερηχογράφημα πραγματοποιείται την 21η-24η εβδομάδα κύησης.
Κατά τη διάρκεια του υπερηχογραφήματος εξετάζουμε λεπτομερώς τη ανατομία καθώς και όλα τα συστήματα του εμβρύου. Ο σκοπός του αναλυτικού υπερηχογραφήματος είναι:
1. Να εξετάσουμε αναλυτικά την ανατομία όλων των οργάνων του εμβρύουκεφαλή
- Εγκέφαλος
- Πρόσωπο
- Αυχένας
- Σπονδυλική στήλη
- Θώρακας και πνεύμονες
- Καρδιά
- Κοιλιακό σύστημα
- Γαστρεντερικό σύστημα
- Ουροποιητικό σύστημα και νεφροί
- Άκρα
3. Την ανάπτυξη του εμβρύου και το υπολογισμό του βάρους του
4. Την θέση και τον βαθμό ωρίμασης του πλακούντα
5. Την εκτίμηση πιθανότητας πρόωρου τοκετού με μέτρηση του τραχήλου της μήτρας
6. Την εκτίμηση πιθανότητας προεκλαμψίας και ενδομήτριας καθυστέρησης ανάπτυξης
Προεκλαμψία και ενδομήτρια καθυστέρηση ανάπτυξης:
Γίνεται με εξέταση της ροής σε αγγεία της μητέρας (μητριαίες αρτηρίες). Αυτή η εξέταση μας δείχνει πόσο καλά αιματώνεται ο πλακούντας. Όταν η ροή σε αυτά τα αγγεία παρουσιάζει υψηλές αντιστάσεις (γίνεται δηλαδή με δυσκολία) αυξάνεται η πιθανότητα να αναπτύξει η μητέρα υπέρταση αργότερα στην εγκυμοσύνη ή να μην αναπτυχθεί επαρκώς το έμβρυο. Συνεκτιμώνται παράμετροι και από το προηγούμενο ιστορικό της εγκύου.
Πρόωρος τοκετός
Στις γυναίκες υψηλού κινδύνου για πρόωρο τοκετό (πολύδυμες κυήσεις, ιστορικό της εγκύου) πραγματοποιείται διακολπικό υπερηχογράφημα για την μέτρηση του μήκους του τραχήλου της μήτρας.
Η αποτελεσματικότητα του υπερηχογραφήματος
Με το αναλυτικό υπερηχογράφημα Β επιπέδου μπορεί να ανιχνευθεί κατά μέσο όρο το 70% των σοβαρών και το 45% των ήπιων ανατομικών ανωμαλιών του εμβρύου. Κανένα υπερηχογράφημα, όσο αναλυτικό και πλήρες να είναι, δεν μπορεί να αποκλείσει το σύνολο των ανωμαλιών και να εγγυηθεί τη γέννηση φυσιολογικού παιδιού. Ένα φυσιολογικό υπερηχογράφημα Β΄ επιπέδου μειώνει σημαντικά το κίνδυνο να έχει το έμβρυο κάποια σοβαρή συγγενή ανωμαλία χωρίς όμως να τον εξαλείφει.
Το ποσοστό ανίχνευσης συγγενών ανωμαλιών είναι διαφορετικό για κάθε σύστημα ξεχωριστά.
Τα μεγαλύτερα ποσοστά ανίχνευσης έχουν οι ανωμαλίες της σπονδυλικής στήλης και των νεφρών – ουροποιητικού συστήματος (90-95%).
Αντίθετα πολύ χαμηλό ποσοστό ανίχνευσης παρουσιάζουν οι ανωμαλίες του γαστρεντερικού συστήματος, του μυοσκελετικού συστήματος , των ματιών και των αυτιών. Οι συγγενείς καρδιοπάθειες παρουσιάζουν γενικά μέτριο ποσοστό διάγνωσης (περίπου 50-60. Η δυσκολία στην ανίχνευση των ανωμαλιών της καρδιάς οφείλεται στο ότι είτε κάποιες είναι πολύ μικρές για να φανούν και είτε κάποιες άλλες αναπτύσσονται αργότερα στην κύηση ή και μετά τη γέννηση.
Το αναλυτικό υπερηχογράφημα Β επιπέδου μπορεί επίσης να διαγνώσει περίπου το 60% των περιπτώσεων συνδρόμου Down, αλλά ο συνδυασμένος έλεγχος του 1ου τριμήνου (αυχενική διαφάνεια και ΡΑΡΡ-Α) είναι η ενδεδειγμένη εξέταση για αυτό το σκοπό. Να επισημάνουμε ότι καμία υπερηχογραφική εξέταση δεν μπορεί να διαγνώσει προβλήματα όπως η εγκεφαλική παράλυση και ο αυτισμός.
Ανάπτυξης Doppler
Το υπερηχογράφημα αυτό πραγματοποιείται από την 28η εβδομάδα και μέχρι τέλους της εγκυμοσύνης, με καλύτερη ηλικία την 30η εβδομάδα και σκοπό έχει την εξέταση:
- Την υφής του πλακούντα (βαθμός ωρίμανσης)
- Της ποσότητας του αμνιακού υγρού
- Της ανάπτυξης του εμβρύου (εκτιμώμενο βάρος του εμβρύου)
- Της εκτίμησης του εμβρυϊκού βάρους (υπολειπόμενη ανάπτυξη, IUGR)
- Της καλής αιμάτωσης του εμβρύου και της μήτρας με έγχρωμο Doppler
- Της εκτίμησης του βιοφυσικού προφίλ του εμβρύου
Στο τρίμηνο αυτό εξετάζεται η ανάπτυξη και η καλή κατάστασή του εμβρύου. Η εξέταση Doppler είναι η εξέταση ροής του αίματος στα αγγεία του εμβρύου και μας δίνουν πληροφορίες για την λειτουργία του πλακούντα και την κατάσταση του εμβρύου. Σημαντική είναι η επανεξέταση της ανατομίας του εμβρύου διότι το έμβρυο είναι ένας αναπτυσσόμενος οργανισμός και κάποιες ανωμαλίες μπορεί να εμφανιστούν ή να γίνουν ορατές στο 3ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης. Επίσης στο στάδιο αυτό γίνεται η επανεξέταση των ανωμαλιών που διαγνώστηκαν κατά το υπερηχογράφημα Β΄ επιπέδου και αξιολογούνται σύμφωνα με την εξέλιξη τους.
